علي بن ابي طالب عليه السلام، نشر حديث پيامبر صلي الله عليه و آله را از زمان حيات آن حضرت صلي الله عليه و آله آغاز


نمود و با جديت تام در حفظ و انتشار آن كوشش كرد. و بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله نيز به عنوان آگاه ترين مسلمانان در حد توان در اين جهت گام برداشت. ايشان پس از خود نيز اين مسؤوليت خطير را به عهده فرزندان بزرگوار خويش نهاد.

طبق گزارش مورخين ديدارهاي علي عليه السلام با رسول خدا صلي الله عليه و آله براي فراگيري دانش به طور منظم برقرار مي شده، حتي زماني كه پرداخت صدقه براي نجوا با پيامبر صلي الله عليه و اله واجب شد علي عليه السلام همانند سابق به ملاقات هاي خود ادامه داد. [1] .

براي روشن شدن مطلب سخني را از زبان خود آن حضرت كه امير بيان و قلم هست نقل مي كنيم:

من هر روز يك بار و هر شب يك بار نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله مي رفتم و آن حضرت در آن هنگام با من خلوت مي فرمود، و هر جا كه آن حضرت مي رفت، من نيز در خدمت ايشان بودم. همه اصحاب آن حضرت اين را مي دانستند كه پيغمبر خدا جز با شخص من با هيچ كس ديگر چنين ديدارهايي ندارد،... در اين ديدارها، من هر چه را كه از حضرتش مي پرسيدم جواب كافي دريافت مي كردم. و چون خاموش مي شدم و سؤالاتم پايان مي پذيرفت، آن حضرت خود آغاز سخن مي كرد، هيچ آيه اي از قرآن بر رسول خدا صلي الله عليه و آله نازل نشد، مگر اينكه براي من خواند و تقرير فرمود تا آن را به خط خود نوشتم و حضرتش تأويل و تفسير، ناسخ و منسوخ، محكم و متشابه و خاص و عام آن را به من آموخت، و از خداي درخواست كرد كه قدرت فهم و حفظ آن را به من مرحمت فرمايد.

من، پس از آن دعايي كه حضرتش در حق من فرمود، هيچ آيه اي از كتاب خدا، و نيز هيچ يك از مطالبي را كه ايشان املا كرده و من نوشته بودم، از خاطر نبرده و فراموش نكردم. رسول خدا صلي الله عليه و آله همه اوامر و نواهي و حلال ها و حرام هاي الهي، خواه مربوط به مسائل زمان حال و خواه مربوط به مسائل آينده، و نيز آنچه در كتاب هاي آسماني بر


پيامبران گذشته نازل شده و از طاعت و معصيت خدا آگاهشان ساخته بود، همه و همه را به من تعليم فرمود، و من هم تمام آنها را به خاطر سپردم، و حتي يك حرف آن را نيز فراموش نكردم.» [2] .

و امام باقر عليه السلام از پدران بزرگوار خود چنين نقل مي كند:

رسول خدا صلي الله عليه و آله به حضرت علي عليه السلام فرمود:«آنچه كه مي گويم بنويس» علي عليه السلام پرسيد: اي رسول خدا، از آن مي ترسي كه فراموش كنم؟ فرمود: «فراموش نمي كني و از اين جهت بر تو بيمي ندارم. من از خدا خواسته ام كمه اين علوم را در حافظه ات حفظ نمايد و دچار فراموشي ات ننمايد. بلكه براي شركايت (در امر امامت) بنويس.» [3] .

آنچه از اين دو روايت و روايات مشابه استفاده مي شود اين است كه پيامبر صلي الله عليه و آله علوم و اطلاعات لازم در مورد مكتب اسلام را در اختيار علي بن ابي طالب عليه السلام قرار داد. و او نيز آنها را مدون ساخت. و به فرزندان خود منتقل نمود.