منافقان كه در مدينه اجتماع كرده بودند و براي فوت پيامبر صلي الله عليه و آله لحظه شماري مي كردند با رحلت آن حضرت صلي الله عليه و آله فعاليت هاي خود را علنا و آشكارا آغاز نمودند. آنان كه در مقابل منزل پيامبر اجتماع كرده بودند وقتي از رحلت ايشان مطمئن شدند، به سرعت خود را به سقيفه بني ساعده رسانده و برنامه ها و توطئه هاي خود را به اجرا گذاشتند. آنها در مرحله ي اول براي رسيدن به هدف خود، از رسوبات رواني و فكري جاهلي بهره بردند.

علي عليه السلام هر دو سبب را در يك كلام عنوان نمود:«زنهار كه اينك دست از رشته ي طاعت كشيده ايد و با احكام جاهليت بر دژ الهي شكاف وارد آورده ايد... بدانيد كه پس از هجرت ديگر بار به بدويت روي آورده ايد و در پي همبستگي گروه گروه شديد. جز به نام اسلام، وابسته اش نيستيد و از ايمان جز تشريفاتش را نمي شناسيد... گويي مي خواهيد


اسلام را با شكستن حريم آن و گسستن ميثاق و تعهدش، وارونه كنيد.» [1] .