بازگشت

روز بيست و ششم محرم- سال شصت و چهارم هجري قمري


محاصره مكه و سنگ باران كعبه از سوي سپاهيان يزيد. [1] .

يزيد بن معاويه پس از شهادت اباعبدالله الحسين عليه السلام و يارانش در كربلا و اسير نمودن اهل بيت و بازماندگان آنان، خود را در نزد مسلمانان بي مقدار و بي اعتبار كرد. از سوي ديگر، افشاگرهاي خاندان عصمت و طهارت و طرفداران اهل بيت عليه السلام، مردم را بر ضد حكومت يزيد وادار به قيام نمود. به همين جهت در سال 63 قمري شورش ها و جنبش هايي بر ضد يزيد در حجاز به وجود آمد.

سرانجام اهالي مكه و مدينه اقدام به مخالفتهاي علني و درگيري مسلحانه با سپاهيان و عاملان يزيد نمودند. در مدينه به رهبري «عبدالله بن حنظله» و در مكه به رهبري «عبدالله بن زبير» آتش قيام شعله ور گرديد. يزيد براي خاموش كردن قيام هاي مردمي حجاز، سپاهي گران به فرماندهي «مسلم بن عقبه مري» از شام به سوي حجاز گسيل داشت.

سپاهيان يزيد در آغاز با مبارزان مدينه به نبرد برخاسته و آنان را در سرزمين «حره» با شكست مواجه نمودند و آن گاه شهر مدينه را مجددا به تصرف خويش درآورده و جنايت هاي غير قابل توصيفي در اين شهر مرتكب گرديدند. مسلم بن عقبه، سه روز شهر مدينه را بر سپاهيان خويش مباح كرد و سپاهيان بي نزاكت شامي دست به هر اقدام ناشايستي زدند و از جمله بيش از چهار هزار نفر از مردم را قتل عام كردند.

سپس براي از بردن شورشهاي عبدالله بن زبير و هواداران او، عازم مكه گرديدند. اما پيش از رسيدن به مكه معظمه، در مكاني به نام «قديه» مسلم بن عقبه در چنگال مرگ گرفتار آمد و به عذاب الهي دچار شد.

پس از هلاكت مسلم بن عقبه، بنا به سفارش وي، «حصين بن نمير» (كه از عاملان جنايت در واقعه كربلا و واقعه حره بود) به فرماندهي سپاه شام رسيد.

عبدالله بن زبير در مكه معظمه خود را به «العائذ بالبيت» ملقب ساخته و ملتزم خانه خدا بود و با پرداختن به عبادت و مخالفت با يزيد بن معاويه، مردم را به گرد خود جمع كرد و به تدريج قوت يافته بود و توانست شهر مكه را از دست عامل يزيد بيرون آورد و خود بر آن استيلا يابد.

سپاهيان شام به مكه هجوم آورده و آن را در محاصره خويش قرار دادند و بر اهالي آن بسيار سخت گرفتند.

آنان بر بلندي هاي اطراف مكه، منجنيق ها و سنگ اندازهاي بزرگي نصب كرده و به وسيله آنها شهر را سنگ باران كردند.

عبدالله بن زبير و بسياري از مردم به مسجدالحرام پناه آورده تا از شدت سنگ باران دشمن در امان باشند، ولي حصين بن نمير دستور داد كه مسجدالحرام و كعبه را نشانه گرفته و زير ضربات خويش قرار دهند.

علاوه بر سنگ اندازي، گروهي از لشكريان حصين بن نمير ماموريت يافتند كه نفت اندازي كنند و با پرتاب بسته هاي نفت به داخل شهر، بسياري از خانه هاي مردم و اماكن مذهبي را دچار آتش سوزي نمايند. [2] .

اين واقعه تاسف بار، بنا به روايت طبري و برخي از مورخان ديگر از 26 محرم و بنا به روايت صاحب وقايع الأيام از 27 محرم [3] تا سوم ربيع الاول سال 64 قمري ادامه يافت. ولي سپاهيان يزيد با اين اعمال ننگين خود كاري از پيش نبرده و متقابلا موجب تقويت عبدالله بن زبير و قيام او گرديدند. سرانجام يزيد در ربيع الاول همان سال به هلاكت رسيد و نيروهاي شامي به شام بازگشت نمودند و عبدالله بن زبير زمام امور حجاز را به دست گرفت.


پاورقي

[1] تاريخ الطبري ج 5، ص 498.

[2] تاريخ ابن خلدون، ج 2، ص 37.

[3] وقايع الأيام، ص 171 و 203.