بازگشت

عمر و تبعيضات مالي


تبعيضات نژادي و برتري دادن عرب را بر عجم نه تنها در حكومت عمر در زمينه ي مسكن و در مورد ارث و مانند آنها عملي مي گرديد بلكه در جنبه هاي مالي و استفاده از بيت المال هم چهره ي كريه خود را بخوبي آشكار مي ساخت بفرمان عمر در استفاده از بيت المال نه تنها عربها نسبت به عجم سهم بيشتري داشتند بلكه حتي در بين اعراب هم بعضي از تيره ها و قبيله ها امتيازات چشمگيري را نسبت به قبايل ديگر دارا بودند، شعاع عمل كرد عمر در اين مورد تا آنجا وسيع بود كه سخت مورد اعتراض و انتقاد قرار گرفت تا آن حد كه به حسب ظاهر تصميم داشت كه اين تبعيض را از ميان بردارد و خود مي گفت «اگر اين سال را زنده بمانم مساوات بين تمام قبيله ها را (در استفاده از بيت المال) رعايت خواهم نمود و ديگر هيچ سرخي را بر سياه و نه عربي را بر عجم برتري نخواهم داد و آنگونه مي كنم كه رسول خداي و ابوبكر انجام مي دادند» [1] .

آري تبعيضات و فشارهاي نابجائي كه در حكومت عمر نسبت به عجمها و تيره هاي نا معروف عرب انجام مي شد تا آنجا بالا گرفته بود كه ديگر غير قابل تحمل شده بود و اين ستمها همچنان ادامه داشت تا بالاخره عمر به خاطر آنها جان خود را از دست داد و به دست يك عجم و ايراني رنجديده ترور گرديد، ابو لؤلؤ كه از ستم مولاي خود مغيره سخت به ستوه آمده


بود براي شكايت نزد عمر رفت و از بيدادگري وي شكوه نمود و گفت «مولاي من مغيره مرا آزاد گذاشت تا كار كنم و در ازاء هم بايد هزينه ي زندگي خويش را تأمين نمايم و هم روزانه دو درهم به وي بدهم و بدست آوردن اين مبلغ هر روز براي من بسيار سخت و دشوار است عمر گفت چه صنعتي بلدي؟ ابولؤلؤ گفت نجاري، آهنگري و نقاشي عمر گفت در اين صورت دادن دو درهم روزانه ستمي بر تو نيست سپس از ابو لؤلؤ خواست تا آسيائي براي او بسازد وي با لحني خاص به او گفت براي تو آسيائي بسازم كه خبر آن در شرق و غرب منتشر گردد، عمر بعداً گفته بود كه اين عجمي مرا تهديد كرده است [2] .


پاورقي

[1] تاريخ يعقوبي ج 2 صفحه‏ي 132.

[2] کامل ابن‏اثير ج 3 صفحه 19.