ممكن است در جامعه فشار باشد ولي درجه و ميزان آن در حدي باشد كه احساس نشود. در چنان صورتي موجبي براي بروز نهضت نخواهد بود. مهم اين است دامنه ي فشار و شدت آن به مرزي رسد كه مردم آن را احساس نمايند بر اين اساس آنچه مهم است عبارتست از:

استشعار مردم به وجود استحمارها، فشارها، بحثهاي در گوشي مردم نسبت به آنچه كه در جامعه وجود و حضور دارد. و خبر كردن يكديگر از وقايع و جريانات، بيان مشكل هم در اجراي امور و گذران زندگي، احساس ناتواني در رفع مشكل جامعه، احساس از دست رفتن شيرازه ي امور و پاشيده شدن نظامات زندگي، احساس اينكه فريادها در گلو خفه مي شود و تلاشها به جائي نمي رسند و...

و همه آن فشارها و اين احساسها در طول مدت حكومت 20 ساله ي معاويه و دوران ستمشاهي او وجود داشت و احساس مي شد.