معاويه پايه گذار بدعتهائي در دين است كه بسياري از آنها با سرنوشت ديني و اخلاقي و حياتي انسان سر و كار دارد. او سعي داشت مردم را از اسلام راستين تهي سازد و آن عقيده را در بين مردم بگستراند و ترويج نمايد كه موجبات استقرار بيشتر حكومت او را فراهم نمايد.

گويند در زمان خلافت عمر روزي او بر سر منبر گفته بود، مردم، اگر من در امر زمامداري بيراهه مي روم شما مرا متذكر شويد و هدايت كنيد. و عربي از جاي برخاست و گفت اگر كج بروي ترا با اين شمشير راست مي كنم!! ما را فعلا به صحت و سقم اين مساله كاري نيست، شايد هم اين يكي از بافته ها و افسانه ها براي اثبات وجود آزادي در آن عصر باشد.

ولي آنچه مهم است ذكر اين نكته است كه وجود آزادي هاي فكري از اين قبيل با مزاج بني اميه سازگار نبود و وجود و تداوم آن، زمينه را براي سقوط آنها فراهم مي كرد. آنها از يكسو با تطميع و از سوي ديگر با ارعاب و تهديد و از جهت سوم با سعي در تغيير فكر و اعتقاد مردم مي كوشيدند دهان مردم را از اعتراض به سوي خود ببندند و تحميل خط جبر از اينگونه برنامه ها و براي تداوم حكومت آنها بوده است.