بازگشت

نوع عبادت او


آري او از خداي مي ترسيد و مي دانست خداي را با كسي رابطه خويشي و بدهي نيست. در عين حال مي دانست خداي را در روز قيامت بهشتي است وسيع و پرنعمت كه آن را به بندگان پاك خود عرضه مي دارد ولي عبادت او براي خدا نه به طمع بهشت بود و نه به ترس از دوزخ. او خداي را درخور بندگي مي دانست و عبادت او از روي شكر و سپاس بود و چنين عبادتي را عبادت آزاد مردان مي شناخت. خود در دسته بندي افراد براي عبادت مي فرمود:

ان قوما عبدوا الله رغبه فلتك عباده التجار- گروهي هستند كه خداي را بخاطر نفع و سودي (مثلا براي بهشتي شدن و استفاده از نعمتهاي او) عبادت مي كنند- اين عبادت بازرگانان است.

- و ان قوما عبدوا الله رهبه فتلك عباده العبيد و گروهي هستند كه خداي را بخاطر ترسي (ترس از عذاب و دوزخ او) عبادت مي كنند و اين عبادت بردگان است.

- و ان قوما عبدوا الله شكرا فتلك عباده الاحرار- و هي افضل العباده [1] .

و گروهي هستند كه خداي را از روي شكر و سپاس عبادت مي كنند و اين عبادت آزادگان، و برترين نوع عبادتهاست، او در عبادت و در زندگي جدا به خداي پناهنده بود و در همه امور مربوط به روابط با پروردگار به او پناه مي برد. او در روز عاشورا خطاب به دشمن خود كه از او بيعت خواسته بودند ديديم كه چگونه پاسخ گفت و به چه صورتي با قلبي استوار به پيش مي رفت. و يا او در خطايي راجع به دشمن فرمود:

اني عذت بربي و ربكم ان ترجمون- من به پروردگار خود و شما پناه مي بريم از اينكه سنگبارانم كنند.

- اعوذ بربي و ربكم من كل متكبر لا يومن بيوم الحساب [2] .

به پروردگار خود و شما پناه مي برم، از هر گردنفرازي كه به روز قيامت ايمان ندارد.



پاورقي

[1] تحف العقول.

[2] سمو المعني ص 117.