از آنچه گذشت درمي يابيم:

1- ايرانيان از آغاز ورود اسلام به ايران و در نتيجه سختگيريهاي اعراب با موالي و رفتار مساعد امام علي (ع) و اهل بيت با موالي، به اهل بيت رسول خدا گرايش پيدا كردند؛ به گونه اي كه پس از قيام امام حسين (ع)، آثار و نتايجي شاياني براي شيعه در برداشت و ايرانيان بيش از پيش در هواداري از اهل بيت راسختر گرديدند به طوري كه دكتر حسن ابراهيم حسن از قول نيكلسن مي نويسد:

«حادثه كربلا مايه پشيماني و تاسف امويان شد زيرا اين واقعه شيعيان را متحد كرد و براي انتقام حسين (عليه السلام) همصدا شدند و صداي آنها در همه جا و مخصوصا نزد ايرانيان كه مي خواستند از نفوذ عرب آزاد شوند، انعكاس يافت. [1] .

2- شيعه از طريق عناصر عرب يماني همدان، اشعر، مذحج و نخع به ايران راه يافت.

3- قم اولين پايگاه و مركز شيعيان در ايران بوده است. افكار شيعه از اين شهر به نقاط ديگر ايران گسترش يافت.

4- برخلاف نظر بعضي از مستشرقان، شيعه شكل ايراني شده اسلام نيست و يك عقيده كاملا اسلامي است كه به وسيله عناصر عرب به ايران راه يافت.