دانشمند مأسوف عليه مرحوم دكتر آيتي ضمن گفتار خود نصايح مفصلي به گويندگان ديني دارد كه ما خلاصه اي از آن را در اينجا مي آوريم:

1- مقدم بر همه چيز درس خواندن و ملا شدن.

2- دريافتن حقيقت مطالبي را كه مي خواهند، براي مردم بازگو كنند.

3- امانت داري در نقل مطالب.

4- شناخت زمان.

5- عنايت داشتن به مطالب ديني.

6- دفاع نكردن از مطالبي كه بودن آنها از دين مسلم نيست.

7- آموختن زبان.

8- تجاوز نكردن از رشته ي تخصصي: واعظ موعظه اش را بكند و روضه خوان، روضه اش را بخواند.

9- طرح نكردن شبهات در مجالس عمومي.

10- مطالب ضعيف را نخواندن.

11- سعه ي صدر در شنيدن كفريات و شبهات مردم.

12- رضاي خدا را بر رضاي خلق مقدم داشتن.

13- بر اساس دين تبليغ كردن.

14- در مجلس هر صنفي همان صنف را تبليغ نمودن، نه آنكه با بازاريان درباره رشوه صحبت كند و با مردان سخن از زبان به ميان آورد و در مجلس هر صنفي از صنف ديگران انتقاد كند.

15- بزرگان دين را آن گونه كه هستند معرفي كردن.


16- زياد هم به مكتب روز و مجلات نپرداختن و از نهج البلاغه و كافي و امثال ذلك غفلت نكردن.

17- تفسيرهاي نامأنوس از قرآن نكردن.

18- ملتزم نبودن به چيزهاي غير لازم.

19- در جواب آنچه نمي داند، بگويد: نمي دانم.

20- تذكر دادن به مردم كه راه تشخيص تقوي لباس نيست.

21- ارادت مردم را دليل بر خوبي خويش ندانستن.

22- منافق نبودن.

23- با رعايت حال مستمعين سخن گفتن، نه آنكه في المثل مسايل كلاس نهم را براي بچه كلاس ششم مطرح كند.

24- رواياتي كه ضروري نيست، وقت براي اثبات آنها بيهوده صرف نكردن.

25- يقين داشتن و يا احتمال دادن اينكه در بين مردم در لباس عمومي دانشمنداني وجود دارند!.

26- يقين داشتن به حساب و كتاب!.

27- توقع بيجا راجع به احترام لباس نداشتن!.

28- هر چيز را به عنوان شنيده نگفتن.

29- باور داشتن به آنچه مي گويد و اگر چيزي را مشتري دارد و خود گوينده عقيده ندارد، نگفتن.

30- پيغمبران را غلام و چاكر پيغمبر صلي الله عليه و آله و علي عليه السلام بشمار نياوردن.

31- اشعاري كه مشتمل بر زياده روي در حق ائمه عليهم السلام است، نخواندن.

32- از كتاب هاي بي اساس ترويج نكردن [1] .


محمد جواد مغنيه، در كتاب «مع بطلة كربلا» سخني با گويندگان و مردم دارد كه براي تكميل گفتار در اينجا ذكر مي كنيم: وي پس از نقل داستان مردي كه چادر از سر اهل بيت عصمت برمي داشت و گريه مي كرد، مي نويسد:

«من چهره ي اين مرد و هم چهره ي ابن سعد را در حالي كه گريه مي كند، براي آنهايي ترسيم مي كنم كه خيال مي كنند مجرد گريه و تباكي براي آنها كافي است و لو ريا كنند و نفاق ورزند و دسيسه نمايند و بند و بست كنند و جاسوسي نمايند و بر مردم، گرفت و گير كنند. اين قيافه ها را همچنان براي كساني ترسيم مي كنيم كه بر منبر سيدالشهداء مي روند و از شجاعت و اباي نفس و عظمت مبادي او سخن مي گويند و مردم را وعظ و ارشاد مي كنند؛ ولي وقتي از منبر پايين مي آيند در برابر سرشناسان سر فرود مي آورند به طرف بي نيازان دست نياز دراز مي كنند. من مكرر ديده ام كه كساني در منبر مديحه سرايي ستمكاران غوطه ور شده بودند و فراموش كرده بودند كه اين منبر اساسا براي جنگ با ظالم و مبارزه با جنايت نصب شده است و هم براي آنهايي ترسيم مي كنم كه در دوران زندگي مشغول شرب خمر و قمار بازي هستند و به نماز و روزه مقيد نيستند؛ ولي روز عاشورا كفن پوشان در حالي كه بر سر شمشير و بر شانه زنجير زنند، شيعه و تشيع را به زشت ترين صورتها درآورند و يادبود اين فاجعه را به بدترين وجه بدارند و آنگاه براي دروغگويان و تهمت زنان راه را باز كنند كه آنها بگويند شما شايسته ي زندگي نيستند.»