يزيد پس از مرگ پدرش معاويه - در سال شصتم هجري - بر مسند


خلافت نشست و بي درنگ نامه اي به والي مدينه نوشت و از او خواست تا برايش از امام حسين عليه السلام و بزرگان صحابه بيعت ستاند. او دستور داد كه اگر امام از بيعت سرباز زد، «سر حسين بن علي عليه السلام را نزد من فرست». [1] .

امام حسين عليه السلام پيش تر و در دوران زمام داري معاويه، نظر خويش را درباره ي ولايت عهدي يزيد اعلام داشته بود و چنين فردي را سزاوار خلافت نمي دانست. از اين رو پيش از پاسخ گويي به درخواست حاكم مدينه، براي بيعت با خليفه ي جديد، به پسر زبير فرمود:

يزيد مردي خمار و فاسق است؛ آشكارا فساد مي كند و با سگ و يوز بازي مي كند؛ ما اهل بيت رسوليم، هرگز اين معني (بيعت) ميسر نشود. [2] .

امام در برابر فراخواني مروان به بيعت با يزيد، آيه ي استرجاع را بر زبان راند:

«انا لله و انا اليه راجعون، و علي الاسلام السلام اذ قد بليت الامة براع مثل يزيد»؛


بايد با اسلام خداحافظي كرد كه امت اسلامي به فرمانروايي چون يزيد گرفتار آمده است. [3] .

آن گاه چنين فرمود:

چگونه كسي كه مشروب مست آور مي خورد، مي تواند بر امت محمد حكومت كند؛ در حالي كه چنين كسي فاسق است؛ خورنده مشروبات مست آور، از اشرار است. [4] .

يزيد چون از عدم بيعت امام آگاهي يافت، با ارسال نامه اي، به وليد نوشت: «با جواب اين نامه، سر حسين بن علي عليه السلام را نزد من فرست». [5] .

او خلافت خود را با تلاش براي كشتن امام حسين عليه السلام آغاز كرد. [6] امام نيز دو شب پي در پي در كنار مزار نوراني پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله، شب را به صبح رسانيد و «در نماز ايستاد و همه شب در كوع و سجود بود» و شكايت خود را از اين امت كه حريم و حرمتش را پاس نداشتند، به محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله ابلاغ نمود و با ايشان وداع كرد. امام در مناجات خود، اين سخن را نيز بيان داشت:

خدايا! تو عالمي بر حال من و ضمير مرا تو داني كه معروف را دوست دارم و منهي را منكرم. [7] .

امام خود را مهياي حركت به سمت مكه نمود و پيش از عزيمت، با


برادرش، محمد حنفيه، ديدار نمود. محمد در اين ملاقات، به امام پيشنهاد كرد تا حضرت خود را «يزيد و شهرهايي كه با يزيد باشد، دور اندازد» و در پي كسب بيعت مردمان باشد. امام در پاسخ وي فرمود:

اگر مرا در دنيا هيچ ياري نباشد و خويش را هيچ پناهي و ملجايي نيابم، هرگز با يزيد بيعت نكنم. [8] .