و يكي از مجالسي كه در ميان ما ايرانيان مرسوم است و نسبت به آن نيز در اينجا لازم است تذكري داده شود عبارت از مجالس ترحيم است كه در فوت كسان مردم تشكيل داده مي شود و وضع آنها طوريست كه دشمنان عالم تشيع كه درصدد جستجوي نقاط ضعف هستند ايراداتي وارد مي كنند زيرا در موقع قرائت قرآن مجيد در آن مجالس كه مرسوم


است اعتناء به قرائت قاري قرآن و استماع آن نشده و مردم مشغول صحبت با يكديگر شده و به سيگار كشيدن و چائي صرف نمودن و آمد و رفت و توجه گرم به يكديگر و تسليت به صاحب عزاء شده و ابدا اعتنائي به شنيدن قرآن كريم نمي كنند ولي وقتي كه كسي مي خواهد نوحه خواني كند تمام مردم سكوت اختيار كرده و دست از چائي و سيگار و صحبت با يكديگر كشيده و مجلس به تمام معني آراسته و سكوت محض حكم فرما مي شود.

دشمنان تشيع مي گويند كه اين شيعيان به نوحه گري سيدالشهداء (ع) از قرآن بيشتر احترام قائلند به قرائت و استماع قرآن اعتناء ندارند ولي به نوحه گري احترام بيشتر مراعات مي كنند و اين ايراد به صورت ظاهر وارد است گرچه حقيقت امر آن طور نيست و كسي از شيعه پيدا نمي شود كه قولا و اعتقادا به نوحه گري بيشتر از قرآن احترام قائل باشد گرچه صورت عملي كار باعث ايراد است.

پس بهتر آنست كه مردم به حرف اشخاص فهميده گوش داده و خودشان بدون مداخله ي اشخاص خارج از امور مذهبي وضع مجالس ترحيم را تصفيه نمايند.

فعلا در تبريز عزيز ما مجالس ترحيم كه سه ساعت يا دو ساعت است ساعات آن را تقسيم نموده و از روي برنامه تنظيم و از طرف صاحبان مجالس ترتيب و تشكيل يابد: مثلا نيم ساعت اختصاص به چائي و سيگار و صحبت و رفتن به بيرون از مجلس داده شود و نيم ساعت به قرائت


قرآن و استماع آن و عمل باطلاق آيه ي شريفه: و اذا قرء القرآن فاستمعوا له و انصتوا (204) الاعراف بشود.

و كسي مادام قرآن قرائت مي شود از مجلس بيرون نرود و صحبت نكند و سيگار نكشد و چائي نخورد و نيم ساعت براي نوحه خواندن و ندبه نمودن به سيدالشهداء (ع) اختصاص يابد و نيم ساعت باز براي صرف چائي و صحبت و بيرون رفتن از مجلس باشد و نيم ساعت باز قرائت قرآن كريم به نحوي كه ذكر شد و نيم ساعت براي واعظ و خطابه مختص شود حالا موكول به ترتيب دادن صاحبان مجالس است منظور طوري باشد كه ساعات قرائت قرآن و كارهاي ديگر از هم جدا و عليحده شده و اختصاص داده شود و اميدوارم كه اين ترتيب را آقايان محترمين عملي نمايند تا از ايرادات مخالفان جلوگيري به عمل آيد ان شاءالله تعالي.