راجع به تفصيل چگونگي استفاده از كبوتران نامه بر و ايجاد فرودگاهها براي

آنها و سائر حالات مربوط به كبوتران رجوع شود به كتاب (نظام البريد في الدولة الاسلامية) تأليف دكتر نظير حسان سعداوي چاپ مصر سال: (1953) ميلادي و به ترجمه ي فصلي از آن كتاب به مجله ي


(هنر و مردم) شماره 1350( 112 -113) ش- ط تهران. كه به بسياري از منابع تاريخي كبوتران نامه بر اشاره كرده است و كاملا قدمت استفاده از آنها را رسانيده و كهن سالي اين عمل را ثابت مي نمايد تا تصور نشود كه استفاده از كبوتران از زمان فاطميين روي كار آمده است چنانچه محدث نوري (ره) ادعاء فرموده است. خبر قتل متوكل عباسي در سامراء به وسيله ي كبوتر به بغداد رسيده است [1] چه استبعاد دارد كه استفاده از كبوتران نامه بر در زمان معاويه و يزيد پليد وجود داشته [2] ولي چندان شهرت و اهتمام درباره ي آنها هنوز به كار نرفته بوده مانند زمان مهدي و معتصم عباسي و زمان فاطميين سازمان استخدام آنها به وجود نيامده است. و ممكن است معدودي از كبوتران در دوران يزيد و در دربار وي وجود داشته باشد كه از آنها استفاده نمايند در صورتي كه چنانچه گذشت چيني ها استفاده از كبوتران را از عربها در قرن هفتم ميلادي آموخته اند و مهدي عباسي در قرن هشتم ميلادي سازمان آنها را به وجود آورده معلوم مي شود عربها قبل از قرن هفتم در اين كار پيش قدم


بوده اند تا براي استفاده از كبوتران بازرگانان اسلامي همراه خودشان به چين برده اند. محفوظ داشتن انساب كبوتران و ثبت در دفاتر مخصوص دولتي شاهد صادق است كه استفاده از كبوتران نامه بر سابقه ي زماني داشته تا خواسته اند با مرور زمان انساب آنها از بين نرفته و محفوظ و معلوم باشد.