پس از آنچه گفته شد معلوم مي گردد موضوعي كه در زماني شهرت به سزا مي كند و

در اشتهار به حد كمال مي رسد نوعا تاريخ نويسان آن را از آن وقت مي دانند و به آن زمان نسبت مي دهند و در صدد تحقيق و بررسي كامل نمي شوند و در موضوع استفاده از كبوتران نامه بر و نسبت تربيت آن به زمان فاطميين و نقل آنها از موصل در سال (565) ه همين رويه را تاريخ نويسان اتخاذ و آن رفتار را پيش گرفته اند و الا قبل از آن تاريخ در اسلام نيز از كبوتران استفاده كرده اند. قلقشندي در صبح الاعشي [1] تصريح كرده كه در زمان مهدي سوم خليفه ي عباسي از آن كبوتران استفاده مي شده و بعدا به اندازه ي بهاي آن


كبوترها بالا رفته يكي به هفتصد دينار و به يك هزار دينار رسيده و تخم بعضي از انواع انها به قيمت گزاف خريد و فروش شده است. و انساب كبوتران را مثل انساب عرب محفوظ مي داشتند و در اين باره به تأليف دفاتر پرداخته اند. كبوتران پيامبر به نام (هدي) ناميده مي شوند و در مواردي كبوتر «بطاقه» نيز نام گزاري نموده اند كه از «بتاكيون» يوناني گرفته شده است و به معني نوشته ايست بر روي قطعه ي بسيار نازك كاغذ، اين نام را بر كبوتر از آن نظر نهاده اند كه نامه هاي كوچك را حمل مي كند بعضي عقيده دارند كه نام «ورقاء» در عربي نخستين بار بر اين نوع كبوتران كه حمل ورق نامه مي كرده اند اطلاق شده است و اين دسته از كبوتران به تيز پريدن شهرت بسيار دارند. استخدام كبوتران براي رسانيدن نامه ها در تاريخ كاري بسيار ديرينه است چنان كه در تورات آمده است نوح عليه السلام بود كه براي نخستين بار از كبوتر در اين راه سود جست و پس از او سليمان عليه السلام است كه از پرندگان به ويژه از كبوتران استفاده نمود در تاريخ بني اسرائيل نيز اشاراتي درباره ي كوشش هائي كه كبوتران در اين رهگذر داشته اند آمده است به داستان آنها رجوع شود [2] .


ولي ناگفته نماند داستانهاي آنها از اسرائيليات و قصه هاي تحريف شده و اعتماد را نشايد. و پس از پيامبران عظام عليهم السلام نخستين مردمي كه از كبوتر براي فرستادن نامه ها سود جستند ايرانيان بودند مردم يونان نيز راه و رسم پرورش كبوتران را آموختند جهان متمدن نيز به نقش پراهميت كبوتران در روابط كتبي آگاه شد و اين كه در زمان جنگ از كبوتران نامه بر استفاده مي كردند كار تازه اي نبود زيرا در روزگار بسيار كهن (بلينيوس) مؤرخ كه نقش كبوتران را در رسانيدن اخبار جنگ احساس كرده بود كلماتي دارد [3] .