نقل از تتمه ي محرم محدث خياباني
در اينجا لاز ديدم آنچه شيخنا العلامة المحدث خياباني [1] رحمةالله عليه
در اواخر مجلد چهارم از كتاب وقايع الايام تتمه ي محرم الحرام درباره ي تعيين تاريخ روز وفات بانوي عصمت نقل از عبيدلي (ره) و ديگران نگارش داده آورده شود چنانچه گويد: حركت حضرت زينب سلام الله عليها از مدينه و ورود مصر و تعيين روز وفات آن مخدره:
عبيدلي در زينبات و حافظ ابن عساكر در تاريخ كبير و مورخ ابن طولون دمشقي در رساله ي زينبيه گفته اند كه عمرو بن سعيد از اقامت حضرت زينب سلام الله عليها در مدينه شكايت و سعايت كرده به يزيد مكتوب داشت و اعلام نمود كه وجود آن مخدره مهيج قلوب مردم است
زيرا كه او فصيحه و زبانش بليه انگيز است و مي خواهند كه به خون خواهي حسين عليه السلام قيام نمايند و چون اين خبر به يزيد رسيد و از حال ايشان مطلع گرديد نوشت كه ايشان را به بلاد ديگر تبعيد نما حضرت زينب سلام الله عليها اقامت مصر را و بعضي از اهل بيت هجرت شام را اختيار كردند آنگاه عمرو بن سعيد ايشان را تجهيز سفر نموده حضرت زينب عليهاالسلام با بعضي از اهل بيت و سكينه و فاطمه دختران حسين عليه السلام از مدينه حركت كردند و چون اين خبر به والي مصر مسلمة بن مخلد انصاري رسيد با جماعتي از اصحاب خود و جمله از اعيان مصر به استقبال شتافتند و در قريه بين طريق مصر و شام ملاقات نمودند اول شعبان سنة: (61) هجرت وارد مصر شده و يازده ماه و تقريبا پانزده روز از شعبان سنة: (61) گذشته تا رجب سنة: (62) در مصر اقامت كردند.
و توفيت رضي الله عنها مساء يوم السبت ليلة الاحد لاربعة عشر يوما مضت من رجب من السنة. و آن خاتون معظمه سلام الله عليها آخر روز شنبه چهاردهم رجب همان سال شب يكشنبه به رحمت حق پيوست و پس از وفاتش اقارب آن مخدره و سكينه و فاطمه به مدينه برگشتند.
پاورقي
[1] علامهي محدث ثقهي جليل آقاي حاج ملا علي واعظ خياباني ابن عبدالعظيم تبريزي (ره) صاحب مجلدات کتاب وقايع الايام از اعاظم محدثين و متتبعين و اهل تحقيق اماميه و در احاطه و اطلاع درياي بيپايان بود وقتي در عرشهي منبر قرار ميگرفت از جهت اطلاعات تاريخي و حديث و رجال و معرفت به کتب و مصنفات و تواريخ و حالات مؤلفين آنها و تحقيق در صحت و يا وقوع تحريف در آنها مثل دريا موج ميزد نگارنده قبل از تشرف به حوزهي علميهي قم و نجف اشرف در تبريز از آن محدث واسع الاطلاع زياد استفاده کردهام و هر کس به مجلدات وقايع او خصوصا مجلد صيام نظر کند به زحمات و خدمات و مطالعات او پي ميبرد در سال (1367) ه. ق از دنيا رحلت کرد و (خيابان) که وي منسوب به آنجاست يکي از محلههاي معروف تبريز واقع در طرف شرقي شهرستان عزيز ماست که هنوز اهتمامي به عمران و آباداني آن نميشود و از آن محله اشخاص نامي ظهور کردهاند مانند محدث جليل خياباني (ره) صاحب وقايع الايام و استاذنا العلامة المدرس آقاي ميرزا محمد علي خياباني (ره) صاحب ريحانة الادب متوفي (1373) ه. ق و صاحب نهضت و قيام مرد عالم وطني شهير ناطق زبردست آقاي شيخ محمد خياباني شهيد در سال (1338) ه. ق که براي مخالفت با قرارداد وثوق لدولة با انگلسيها که خيانت بود در تبريز قيام کرده بود و صديقنا العالم الجليل آقا ميرزا محمد خياباني مشهور به بالا مجتهد (قدسسره) نيز از آن محله مشهور شده است که در سال (1391) ق وفات يافت و مجاز با اجازهي اجتهاد از سيدنا الاستاذ آيةالله الحجة الکوهکمري (قدسسره) بود و جزوهاي در حالاتش چاپ و منتشر است و سالهاي متمادي در ماه رمضان المبارک بعد از نماز جماعت نگارنده به منبر ميرفت و مردم را با بيانات علمي خود مستفيض مينمود رحمة الله عليه.
آية الله فقيه فقيد آقاي حاج ميرزا فتاح شهيدي (ره) صاحب حاشيهي مکاسب شيخ انصاري (ره) در آن محله در سال (1296) ق از مادر تولدي يافته و در سال (1372) هجري قمري در همان محل از دنيا رحلت کرده و در همان محله در قبرستان طوبائيه در مقبرهي مخصوص مدفون شده است شخص مجتهد فقيه بود با والد ما جدم قدسسره صداقت داشت و از اوائل ورود مرحوم آقاي شهيدي به نجف اشرف با هم بودند و نسخهي خطي از کتاب فصول الاصول که آن زمانها کتاب درسي طلاب بود با هم تصحيح فرموده و بر آن تعليقات ارزنده نوشتهاند و همان نسخه فعلا در کتابخانهي ما موجود است و مرحوم آيةالله شهيدي به حفظ آن نسخه کرارا به اين جانب توصيه ميفرمود از نجف اشرف که مراجعت نمودم چند ماه قبل از وفاتش در تبريز حضورش را درک کردم بلاعقب از اولاد ذکور وفات يافت و دختري بيش نداشت.
و علامهي کبير شهير و متکلم تواناي عظيم آقاي حاج ميرزا عبدالحسين اميني صاحب کتاب نفيس (الغدير) چنانچه در مقدمهي کتاب شهداء الفضيلة نوشته شده در سال (1320) قمري در اين محله ديده به دنيا گشوده و والدش آقا ميرزا احمد مشهور به جناب مردي بسيار محبوبالقلوب و سليمالنفس و با والد ما جدم (قدسسره) صداقت کامل و ثابت داشت علامهي اميني صاحب الغدير در سال (1390) ق در تهران از دنيا رحلت و در نجف اشرف مدفون شد رحمةاللهعليه.