و قبلا بايد به خود عبيدلي معرفت پيدا نموده و وي را اجمالا معرفي نمائيم و بعدا به نكات عبارات او بپردازيم و از آن مقدمات نتيجه اخذ نمائيم كه عبارت از عدم توقف زياد بانوي كبري در شام بعد از أسارت و يا در عراق قبل از حركت به شام چنانچه هر دو احتمال حدسي را زده اند.

يحيي بن الحسن العبيدلي النسابة سيد جليل القدر و عظيم الشأن بوده بنا به قول بعضي در ماه محرم سال دويست و چهارده از مادر متولد شده [1] و در سال دويست و هفتاد و هفت از هجرت در سن شصت و سه سالگي در مكه وفات يافته و او اول كسي است كه انساب را جمع فرموده و انساب آل ابي طالب را تا قريب زمان خود ضبط كرده است. و از تأليفات


اوست كتاب اخبار المدينة و اخبار الزينبات و اين كتاب اخير را حسن محمد قاسم با مقدمه و ترجمه ي مؤلف آن در مصر به سال 1351 هجري و سال 1353 به طبع رسانيده است و نسخه ي خطي از آن در ضمن مجلدي از رساله هاي خطي به خط خود اينجانب در كتابخانه ي ما موجود است كه آن را در سال (1360) ه ق در قم از روي نسخه ي كه از حضرت علامه ي استاد سيدنا آيةالله المرجع آقاي سيد شهاب الدين مرعضي نجفي دام ظله العالي مرحمت فرمودند استنساخ كرده ام.

عبيدلي را استاد فن رجال شيخ نجاشي (ره) در كتاب رجال خود ذكر كرده و فرموده: او عالم فاضل صدوق و از امام رضا عليه السلام روايت مي كند [2] و در سائر كتب رجال نيز وي را عنوان كرده و صاحب عمدة الطالب نسب وي را ضبط كرده [3] است و روايت او از امام رضا عليه السلام منافات دارد با تاريخ تولدي كه براي عبيدلي در سال 214 نگارش داده اند چنانچه نقلش گذشت زيرا امام رضا عليه السلام در سال 203 از هجرت از دنيا رحلت فرموده چطور مي شود عبيدلي كه در سال 214 متولد شده باشد از آن حضرت روايت كند و چون كلام نجاشي (ره) بسيار مورد اعتماد و نقل او مقدم بر نقل كسيست كه گفته عبيدلي در سال 214 متولد شده پس روشن


مي شود كه تولد وي مدتها قبل از سال نامبرده اتفاق افتاده است تااندازه ي بوده كه بتواند از امام رضا عليه السلام روايت كند و احتمال قوي مي رود كه عبيدلي در حدود سن نود سالگي از دنيا رحلت كرده باشد و وفاتش در شصت و سه سالگي صحت نداشته باشد.

و از آنچه نگارش داده شد معلوم مي شود جهت اين كه استادنا البحاثة الاكبر طهراني (قدس سره) در الذريعة الي تصانيف الشيعة به تاريخ تولدي كه براي عبيدلي نسابه ذكر كرده اند اعتماد نفرموده و متذكر نشده و فقط به تاريخ وفاتش اطمئنان فرموده آنجا كه مي فرمايد: اخبار الزينبات لشيخ الشرف يحيي العبيدلي النسابة المتوفي سنة (277) ذكر فيه الزينبات من ولد ابي طالب ثم ولد ولده طبع سنة: (1333) بمصر [4] .

پس معلوم گشت كه عبيدلي از سادات جليل حسيني و با چهار واسطه نسب شريفش به امام سجاد سلام الله عليه متصل شده و مردي عالم و فاضل راستگو و از اصحاب امام رضا عليه السلام و از راويان حديث از آن حضرت بوده است در جلالت قدر و عظمت شأن آن سيد عالي نسب همين اندازه بس است كه نجاشي (ره) در حق وي فرموده:كه عالم فاضل صدوق بوده است، پس نقلياتش مورد اعتماد و به رواياتش مي توان ترتيب اثر داده و اطمئنان كرد.