در مكتب تربيتي اسلام چنين آموخته اند كه هميشه امورات را از نظر نتيجه ي نهائي قضاوت بايد كرد. چه بسيار شده و مي شود كه در ضمن عمل، تحولات و حوادث بيم و اميد را تقويت مي كند و آدمي را در شكست و پيروزي وعده و وعيد مي دهد. اما قضاوت فتح و ظفر با شكست و سقطو را بايد پس از قطع عمل دانست.

حضرت سيدالشهداء «عليه السلام» معتقد بود كه فتح و ظفر با او است، زيرا در همان كلمات و بياناتي كه از شهادت خود مكرر خبر مي داد، از فتح و فيروزي خود نيز خبر مي داد و مي فرمايد: با جهاد مقدس كه من در پيش دارم، يقين دارم دين اسلام باقي و برقرار خواهد ماند و تومار بدعت و جنايت بر هم پيچيده خواهد شد. امام حسين «عليه السلام» خود را احق به خلافت مي دانست و در نامه ها و خطابه هاي خود متذكر مي شد.

در نامه اي كه به بني هاشم نوشت، اين عبارت بود:

من لحق بنا منكم استشهد، و من تخلف لم يبلغ الفتح. [1] .


كسي كه به من ملحق شود، شهيد خواهد شد؛ و كسي كه تخلف ورزد، به فتح و ظفر نائل نمي شود.

بنابراين فتح و فيروزي را امام حسين «عليه السلام» در اين جنگ براي خود حتمي مي دانست با آن كه علم به شهادت داشت. و در حقيقت و براستي فتح با او بود، زيرا امروز دنياي علم و فضيلت اقرار و اعتراف دارد كه حسين «عليه السلام» زنده و فاتح در قلوب مردم دنيا سلطنت دارد. نهضت حسيني «عليه السلام» و انقلاب خونين او مقدمه ي فتح و پيروزي بود، او با خون خود كدورات طبيعت را زدود و لوث كفر و شرك را محو كرد، و بدين جهاد مقدس فاتح شد. چه فتحي و چه ظفري بهتر و برتر از اين است.

اين معني را امام زين العابدين «عليه السلام» در مدينه در پاسخ ابراهيم بن طلحة بن عبيدالله فرمود، وقتي كه پرسيد: كي غالب شد؟ امام سجاد «عليه السلام» فرمود: موقع نماز معلوم مي شود. [2] .

وضع نماز مغرب چنين بود كه در عهد آل ابوسفيان و آل مروان و جناياتي كه آنها مي كردند، كسي رغبت به نماز جماعت و اجتماع در مسجد نمي كرد، ولي پس از شهادت امام حسين مردم مكه و مدينه بيشتر به نام احساسات ديني گرد هم جمع مي شدند و به نماز و روزه و شعائر دين رغبت مي كردند و تعظيم شعائر دين مي نمودند، و لذا امام فرمود: وقت نماز ببين چگونه مردمي كه رغبت به آمدن به مسجد نداشتند و از بيم بني اميه و آل مروان گوشه گيري گرفته اند، اينك همه به جماعت حاضر شده و اعلاء كلمه ي توحيد مي نمايند، و اين نتيجه بلكه معني و مفهوم فتح و ظفر بود.

شهادت سيدالشهداء «عليه السلام» سبب اقامه ي نماز و اداء زكات شد، و مردم را به يك جنبش ديني متوجه نمود و از عواقب بيدادگري متنبه ساخت، و لذا در مقابل قبر آن


حضرت امام «عليه السلام» عرض كرد:

أشهد انك قد أقمت الصلوة و آتيت الزكوة و أمرت بالمعروف و نهيت عن المنكر.

و باز ديديم كه حضرت زينب «سلام الله عليها» به همين فتح و ظفر در خطابه ي خود به يزيد اشاره فرمود، و چه فتحي بالاتر از اين كه قرنهاست آرامگاه حسين «عليه السلام» مطاف ميليونها مردم و مسجد عمومي جهان است، و قبر دشمنانش محو و نابود گشته، و نام نامي آن حضرت، جهان بشريت را پر كرده است.

روز عاشورا بنا بر اتفاق مورخين، جمعه دهم محرم سال 61 هجري بود، و مطابق سال 49 يزدجردي كه آفتاب در ميزان و مريخ و عطارد مقارنه ونير اعظم كمال نحوست را داشته، مطابق شهريور ماه فارسي.

و طبق تحقيقي كه نموده اند، آغاز جنگ (تن به تن) دو ساعت از روز گذشته و انتهاي آن (8: 30) هشت ساعت و نيم از روز رفته، كه تقريبا دو ساعت و نيم ساعت و نيم به غروب مانده باشد جنگ پايان يافته.

حسين «عليه السلام» در سن 57 سال و هفت ماه شهيد شد.