مورخين اسلامي وضع جنگ روز عاشورا را بدين ترتيب نوشته اند كه:

روز عاشورا حسين «عليه السلام» صفوف جبهه ي خود را آراست، امام حسين «عليه السلام» از اهميت روز براي اصحابش سخنراني فرمود:

1- قشون را از نظر جنگي آراست و مانند همه ي جنگ جويان ميمنه و ميسره، قلب و جناح منظم و فرماندهان را معين فرمود.

2- دعا خواند و مهياي كارزار شد، در دعاي خود از توحيد و نبوت و معاد و حاصل زندگي و خير سعادت سخن راند.

3- خطبه ي اول را براي دشمن خواند، در اين خطبه مواعظ و نصايح و معرفي و مطالب لازم را به گوش دشمن رسانيد.

4- معرفي طرفين شد، در معرفي شرح مفصل داد و نشانه هاي آن را كه از پيغمبر


خدا «صلي الله عليه و آله و سلم» مانند شتر و اسب و عمامه ي پيغمبر و شمشير علي و غيره باقي مانده بود نشان داد.

5- زهير بن قين خطبه خواند.

6- برير بن خضير خطبه خواند.

7- امام حسين بار دوم خطبه خواند و خود را معرفي كرد، و به شعر و نظم و نثر و آيات قرآن و احاديث خود را معرفي فرمود.

8- ابن سعد در زير پرچم خود قرار گرفت و فرمان حمله داد و شخصا اولين تير را رها كرد.

9- حر از دشمن جدا شده، به توبه گرائيد و اهل كوفه را نصحيت نموده و به ميدان رفت.

10- حمله ي اول آغاز شد، در اين حمله 40 نفر از اصحاب حسين كشته شدند و 82 مرد جنگي از فرماندهان دشمن.

11- مبارزه ي دو تن دو تن و دسته دسته شروع شد، ستونهاي چپ و راست به حمله پرداختند و اصحاب حسين دفاع كردند.

12- حسين به خداوند استغاثه كرد و دعا در حق دشمن فرمود كه خدا آنها را هدايت كند، در اين استغاثه چندين نفر از دشمن جدا شدند و به او پيوستند.

13- ميمنه ي لشكر حسين پايداري كرد.

14- مسلم و حبيب حمله كردند و پايداري نمودند.

15- شمر حمله كرد بر ميسره، عروة بن قيس او را كمك كرد.

16- جنگ تن به تن شروع شد و به مبارزه پرداختند ولي همه به ضرر دشمن بود، زيرا از اصحاب حسين جز به حمله كشته نمي شدند.

17- ظهر فرارسيد، نماز خواندند، نماز جنگ مستحبات ندارد، واجبات نماز است.


18- حبيب و حر و زهير بن قين به جنگ رفتند و كشته شدند.

19- عمرو بن قرظه، نافع جملي، واضح و اسلم، برير و حنظله شيباني، عباس و انس كاهلي، عمرو بن جناده، حجاج جعفي، سويد، يك يك به ميدان رفته كشته شدند.

20- نوبت بني هاشم رسيد، علي اكبر، عبدالله بن مسلم به ميدان رفتند.

21- آل ابي طالب حمله كردند، ابوبكر، عبدالله، قاسم به ميدان رفتند.

22- عباس به شريعه رفت، حسين به جنگ پرداخت، عباس شهيد شد، حسين به تنهائي حمله كرد.

23- شهادت علي اصغر، در وداع اول و وداع دوم پياده بود.

24- محمد بن ابي سعيد و عبدالله بن الحسن پسص از وداع دوم به مقتل آمدند كشته شدند، امام حسين دعا خواند و در نماز بود كه شهادت رخ داد.

25- سپس سلب و غارت خيام نمودند، غروب آفتاب شد اسب بر ابدان طيبه و طاهره ي شهدا تاختند و سرها را جدا كردند.