وقتي به طرف مسجد كوفه مي رويم پشت مسجد طرف محراب زكريا خانه ي محقر كوچكي هست كه هنوز دست حوادث آن را خراب و ويران نكرده، زيرا مركز حكوت عدل و داد بوده، و اين خانه معروف به بيت اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب است. در اين خانه كه وارد مي شويم، در يك ضلع آن اطاقي هست به نام حسن «عليه السلام» و اطاقي به نام حسين «عليه السلام». البته در اين تاريخ در ندارد ولي اسكلت بنا و ساختمان به همان ترتيب كه 1323 سال قبل بوده باقي است، و در آن موقع كه اميرالمؤمنين مركز خلافت را به سبب نزديكي به ايران و تسلط بر عراق، از مدينه به كوفه منتقل فرمود، اين خانه را در كوفه تهيه كرد و بايد گفت دومين خانه اي است كه اميرالمؤمنين آن را خريداري كرده، زيرا خانه ي مدينه حجره ي فاطمه بوده كه پيغبمر «صلي الله عليه و اله و سلم» به او داد. و خانه ي بقيع، اولين منزل اميرالمؤمنين و سپس اين خانه ي كوفه بود.


اين منزل به همان نسبت كه با مسجد فاصله دارد، به همان اندازه با خرابه هاي درالاماره ي كوفه فاصله داشت، و اميرالمؤمنين محل حكومتش خانه ي خودش بوده چنانچه از فحواي اخبار قضائي چنين برمي آيد، يا در محل دكة القضا در مسجد كوفه مي نشست يا در منزل خود بوده، در اين منزل يك چاه آبي هم هست كه با دلو بالا مي كشند، و آب سنگين و گلوگيري دارد كه نگارنده در سال 1362 و سال 1372 و 1377 آب آشاميدم، چندان مطلوب نبود و مي گفتند: در اين اواخر، آب به سبب قرب مجاري فاضل آبهاي كوفه، بد شده است.

باري حسين «عليه السلام» مسلما با پدر در همين منزل سكونت داشتند و اينجا محل شهادت و رحلت اميرالمؤمنين و محل غسل و كفن و تجهيزات او است كه از همين محل موجود او را به خاك غري نجف اشرف سپردند.

اميرالمؤمنين اين خانه را پس از فراغت از جنگ جمل كه حاضر نشد به دارالاماره كوفه برود تهيه كرد.

ابن ابي الحديد از نصر بن مزاحم روايت كرده كه: از ماه رجب سال 36 حضرت علي «عليه السلام» از بصره به كوفه آمد، و با اشراف اهل بصره وارد شهر شد. مردم كوفه با قراء و بزرگان و اعيان به استقبال او شتافتند و عرض كردند: كجا فرود مي آئي و منزل مي كني؟ فرمود: به دارالاماره كه نخواهم رفت، ممكن است در «رحبه» منزل نمايم. [1] .

شارح نهج البلاغه اضافه مي كند كه: اميرالمؤمنين علي «عليه السلام» در كوفه بر جعدة بن هبيره ي مخزومي كه خواهرزاده ي ام هاني دختر ابوطالب خواهرزاده ي خود بود وارد شد. نصر بن مزاحم مي نويسد: «چون اثاثيه و بار و بنه اش رسيد، مردم گفتند: در دارالاماره منزل مي كنيد؟ فرمود: كاخ ستم و بيدادگري جبار را مي گوئيد؟ من هرگز


آنجا نخواهم رفت. ابن سعد هم تأييد كرد كه علي در كوفه در دارالاماره كه ولات سابق حكومت مي كردند، فرود نيامد بلكه در «رحبه» كه معروف به «رحبه ي علي» است منزل گرفت و حسين در اين خانه خدمت پدر بود تا به مدينه برگشتند. [2] .

و از فحواي اخبار چنين به دست مي آيد كه در همين سال شهربانو آبستن به علي بن السحين سجاد بوده و او همراه «علي عليه السلام» در كوفه نيامد در مدينه بود كه وضع حمل كرد و از دنيا درگذشت.