در تولد و نشو و نما و منقبت اهل بيت و اهل كساء و ميزان علاقه ي جدش محمد مصطفي «صلي الله عليه و آله و سلم» و مادرش فاطمه ي زهرا و ابراز علاقه ي خلفا به آنها، فصول مشبعي نوشته شد. او با برادرش حضرت مجتبي در بسياري از امور شركت داشتند كه اكثر كتب تاريخ و حديث، مناقب آنها را مشتركا نقل كرده اند.

اما حسين بن علي شخصا داراي يك مزايائي بود كه ديگران فاقد آن بودند و


سرتاسر زندگيش عجيب بود. يكي حمل آن شش ماهه بود، ديگر شهادتش نيز بي نظير بود. در نمايشگاه قيام خونين او بسياري از كلمات عملا ترجمه شد كه اگر حسين «عليه السلام» نبود اين كلمات معني نمي شد.

عشق و اراده و صبر و فداكاري از جمله ي آن موارد است، سالار شهيدان در حسن خلق، تواضع، ادب، بخشش، صله ي رحم، راستي، درستي، عبادت، فراست و ذكاوت، شجاعت و شهامت، آزادي و سعادت، فداكاري و گذشت، اميدواري و آرزو، شرافت و عشق، مرام و مسلك، صبر و بردباري، سياست ملي و مظلوميت اجتماعي، داراي يك نبوغ فكري بود. اين كلمات را چنان معني كرد كه تاكنون كسي چنان ترجمه و معني نكرده است.



و لم تر عيني مثلهم في زمانهم

و لا قبلهم في الناس اذ أنا يافع



أشد قراعا بالسيوف لدي الوغي

ألا كل من يحمي الذمار مقارع



و قد صبروا للضرب و الطعن حسرا

و قد نازلوا لو ان ذلك نافع [1] .



اين چشم روزگار نديده است چون حسين

نه در زمان قبل و نه در عصر نه زبعد



در كتب تاريخ مناقب و فضائل حسين بن علي با برادرش حسن در صورت و سيرت مشترك ديده مي شود، حسين بن علي «عليه السلام» شبيه ترين مردم به پيغمبر خدا «صلي الله عليه و آله و سلم» بود. و انس روايت مفصلي در شباهت او به جدش نقل مي كند. [2] .

در صفات و صداي حسين، خضاب، بازي كودكانه، معلم و آموزگار، لباس، انگشتر، عطريات، آئينه، مركب سواري، مجالس سخنراني، منزل مدينه، منزل مكه و


كوفه، مال و منال و صدقات، جود و بخشش، مكاتبات بين او و معاويه، شجاعت و شهامت، فراست، خيرات، مبرات، نماز، روزه، ادعيه، احتجاجات، حج و عمره، تواضع، ادب، حسن خلق، سعادت، آزادي، عشق، گذشت، امانت،عدالت، امامت، خلافت، علم، وصيت، روايت از جد و پدر و مادرش، جوانمردي و بخشش، جفر و جامعه، مصحف فاطمه، وصايا و غيره شخصيتي ممتاز داشت. [3] و چون اكثر كتب در اين سجاياي نفساني، قلم فرسائي كرده اند و غالب مردم مسلمان از سيره ي امام حسين «عليه السلام» مطلع هستند، از جزئيات و تحقيق در مسائل خودداري شد. چيزي كه مورد اتفاق جهانيان است امام حسين «عليه السلام» سرباز باشخصيت فداكار اسلام است كه درس آزادي و فداكاري و مجد و عظمت به مسلمين آموخت و در صورت و سيرت بي نظير و ممتاز بود.