حكومت علي ابن ابيطالب (ع) شامل اصلاحات اساسي و بنيادي بود. در پناه اين اصلاحات زير بنائي، حكمرانان فاسد از كار بركنار شدند. برتري هاي خويشي كه نشان دهنده ي بازگشت به جاهليت بود از بين رفت و اقدامات شديد براي محو اختلاف طبقاتي بعمل آمد.

به هر حال اين خط مشي جديد آتش خشم آنان را كه مي خواستند همچنان از بيت المال مردم غارت كنند برافروخت و به همين جهت امام علي ابن ابيطالب (ع) در طول پنج سال خلافت خود با مشكلاتي عظيم و كار شكني هاي بسيار مواجه گشت.

در خلال پنج سال خلافت، علي (ع) مجبور شد ضمن جنگهاي متعدد عليه نيروهاي ضد مردمي بجنگد كه از ميان آنها مي توان به جنگ هاي جمل در بصره و صفين بر ضد معاويه و جنگ نهروان بر ضد خوارج اشاره كرد.

علي ابن ابيطالب با وجود همه ي اين مشكلات


توانست نمونه ي كاملي از دادگري حكومت اسلامي را نشان دهد، اما صد افسوس كه آن رادمرد تاريخ بشريت و نمونه ي انسان كامل در سال چهلم هجرت در مسجد كوفه به دست مردي به ظاهر مقدس و در عين حال سخت بي شعور به نام ابن ملجم كشته شد و با اين فاجعه ي بزرگ، معاويه توانست حكومت تمامي مملكت اسلامي را در دست گيرد.