بازگشت

نقش فاطمه، دختر امام حسين در مجلس يزيد


شيخ مفيد گويد: فاطمه دختر امام حسين (ع)... مادرش ام اسحاق، دختر طلحة بن عبيدالله، از قبيله تيم است. [1] .

ابن عبد ربه گويد: شاميان، دختران رسول خدا (ص) را به عنوان اسير بر شتران بي جهاز سوار كردند. چون بر يزيد وارد شدند، فاطمه، دختر امام حسين (ع) گفت: اي يزيد، آيا دختران رسول خدا (ص) بايد اسير باشند؟ گفت: نه بلكه آزادگاني محترمند. نزد دخترعموهايت برو، خواهي ديد كه آنان نيز همانند تو رفتار مي كنند. فاطمه گويد: نزد آنها رفتم و ديدم كه همه ي آنها به صورت خويش مي زدند و مي گريستند. [2] .

ابن نما گويد: فاطمه بنت الحسين (ع)، گفت: اي يزيد، آيا دختران رسول خدا (ص) اسيرند! آن گاه مردم و اهل سراي يزيد گريستند به طوري كه صداها بلند شد. [3] .


قاضي نعمان گويد: فاطمه، دختر امام حسين (ع)، گفت: اي يزيد! درباره ي دختران رسول خدا (ص) كه نزد تو اسيرند چه مي گويي؟ پس گريه اش چنان شدت گرفت كه زنانش شنيدند و آن قدر گريستند كه همه ي حاضران در مجلس صدايشان را شنيدند. [4] .

طبري از ابو عوانة بن حكم كلبي چنين نقل مي كند: سپس زنان امام حسين را نزد يزيد بردند. پس زنان آل يزيد و دختران و خانواده اش و زنان معاويه فرياد برآوردند و ولوله كردند. چون آنها را بر يزيد وارد كردند، فاطمه، دختر امام حسين (ع) - كه از سكينه بزرگ تر بود - گفت: اي يزيد، آيا دختران رسول خدا بايد اسير باشند؟ يزيد گفت: دختر برادرم، من از اين كار اكراه داشتم. گفت: گوشواره اي براي ما نگذاشتند. يزيد گفت: دختر برادرم، آنچه بر تو وارد شده از آنچه از تو گرفته شده است بزرگ تر است. سپس آنان را به سراي يزيد بن معاويه انتقال دادند. [5] .

نكته در خور توجه در اينجا بازگشت و سر فرود آوردن كامل يزيد بن معاويه است. كلام اهل بيت (ع) عترت چنان تأثيري گذارد كه مجلس زير و رو شد؛ و مجلسي كه برپايه ي شادماني يزيد تشكيل يافته بود به مجلس سوگواري حسين (ع) و پايگاهي براي انقلاب بر ضد يزيد تبديل شد. رقت آوردن بر اهل بيت (ع)، لعن پسر مرجانه و گريه يزيد را هم كه در اخبار آمده است بايد بر همين موضوع حمل كرد. چونكه اين كار او به خاطر گريه مردم و ترس از برپايي آشوب و زوال قدرتش بود.

اما درباره ي اينكه نقل شده است فاطمه گفت كه گوشواره اي براي ما نگذاشتند بايد گفت:

1. صادر شدن اين سخن از او ثابت نشده و صحت آنچه از ايشان نقل شده است جاي تأمل دارد.

2. به فرض اينكه چنين سخني گفته باشد، به منظور نشان دادن زشتي كارهايي بود كه جلادان يزيد در معركه ي طف مرتكب شدند، نه اينكه آن را طلب كرده باشد.
3. در ميان آنچه از اهل بيت (ع) غارت كردند برخي مواريث فاطمه زهرا (س) بود كه هيچ چيز با آن برابري نمي كرد. بنابراين مطالبه ي آن تنها به معناي دستيابي به يك شي ء مادي نبود.


پاورقي

[1] الارشاد، ج 2، ص 135.

[2] العقد الفريد، ج5، ص 132.

[3] مثيرالاحزان، ص 99.

[4] شرح الاخبار، ج 3، ص 168.

[5] تاريخ الطبري، ج 4، ص 335؛ الکامل في التاريخ، ج 4، ص 86؛ البداية و النهاية، ج 8، ص 197؛ نور الابصار، ص 132 (با اندکي اختلاف).