مشهور و صحيح [1] آن است كه امام حسين (ع) در روز سه شنبه، هشتم ذي حجّه سال شصت مكّه را به سوي عراق ترك گفت. بنابراين، قول پنجم، يعني قول دينوري، بي ارزش است و تنها در صورتي مي تواند درست باشد كه به جاي «سه»، «هشت» باشد. يعني اين كه (ثلاث)، تصحيفي از (ثمان) بوده باشد كه وقوع چنين امري ممكن است.

اما قول چهارم كه مي گويد: و گفته مي شود روز چهار شنبه، هفت روز گذشته سال شصت از روز عرفه، يك روز پس از بيرون آمدن حسين (ع) از مكّه به قصد كوفه»، علاوه بر آن كه دلالت روشني ندارد، از ظاهرش نيز پيداست كه قول نادري، است [2] ، مگر اين كه به جاي از روز عرفه بگوييم در روز عرفه و به جاي هفت روز بگوييم نه كه مي شود: روز چهارشنبه نه روز گذشته در سال شصت، در روز عرفه، يك روز پس از خروج حسين (ع) از مكّه به مقصد كوفه.

چنين تصحيفي ممكن است و از اين موارد بسيار اتفاق مي افتد.

قول سوم نيز از پايه غلط است، زيرا مي گويد كه امام روز هفتم ذي حجّه بيرون آمد و اين با روايت مشهور صحيح مغايرت دارد.

آنچه از ميان اين اقوال متعدّد باقي مي ماند آن قول است كه با قول مشهور و صحيح يعني اين كه امام حسين (ع) در روز ترويه، روز هشتم ذي حجّه سال شصت هجري از مكّه به سوي عراق بيرون آمد، مغايرت ندارد.


بنابراين قيام مسلم بن عقيل در كوفه، روز سه شنبه، روز ترويه، روز هشتم ذي حجّه سال شصت هجري و شهادت وي روز چهارشنبه، نه روز گذشته از آن ماه يعني در روز عرفه بود، و اين قوي ترين نظريه است.

يا اين كه قيام وي روز نهم ذي حجّه اين سال بود، [3] كه در نتيجه شهادتش در روز دهم اين ماه واقع مي شود، يعني روز عيد قربان؛ و اين ضعيف ترين نظريه است. [4] .