در كـتاب هاي تاريخي، نام يكايك بني هاشم كه در كاروان حسيني مدينه را به قصد مكّه ترك كـردنـد نـيـامـده اسـت. بـلكـه در بـيـش تـر آن هـا بـه طـور اجمال از هاشمياني كه از مدينه با حضرت بيرون آمده اند نام برده شده است. شيخ مفيد گويد: «حـسـيـن در تـاريـكـي شـب يـك شـنـبـه، دو روز مـانـده از رجـب، عـازم مـكـّه شـد عـمده فرزندان، بـرادرزادگـان، بـرادران و اهـل بـيـتـش، بـجـز مـحـمـد حـنـفـيـه، وي را هـمـراهـي مـي كردند...» [1] .

ديـنـوري گويد: چون شب فرا رسيد و هوا تاريك گشت حسين عليه السلام نيز عازم مكّه شد. در حالي كه خـواهـرانـش، ام كـلثـوم و زيـنـب، بـرادرزادگـان و بـرادرانـش، ابـوبـكـر، جعفر و عباس و همه ي اهـل بـيـت وي كـه در مـديـنـه بـودنـد، بـجـز بـرادرش، مـحـمـد حـنـفـيـه، وي را هـمـراهـي مـي كردند. [2] .

ابن اعثم كوفي گويد: «در دل شب بيرون آمد و با همه خاندانش آهنگ مكّه كرد». [3] .

طـبـري گـويـد: امـام حـسـيـن، بـا فـرزنـدان و بـرادران و بـرادرزادگـانـش و عـمـده ي اهل بيتش، بجز محمد حنفيه، بيرون آمد. [4] .

هـمـچـنـيـن بـرخـي مـنـابـع تـاريخي ديگر نوشته اند، هنگامي كه امام در مكّه بود كس به مدينه فـرسـتـاد و هـر كـس را از بـنـي هـاشـم كـه تـوانـايـي داشـت، بـه سـوي خـويـش خـوانـد، بـه دنبال آن گروهي از آنان سوي وي شتافتند و محمد بن حنفيه نيز به آنان پيوست، ولي مشخص ‍ نشده است كه اين ها چه كساني بودند. [5] .

ديـگـر منابع تاريخي كه متعرض اين رويداد شده اند نيز به همين خلاصه گويي بسنده كرده انـد؛ و روايـتي كه جزئيات قضاياي اين كاروان و افراد شركت كننده در آن را نوشته


باشد در دسـت نـيـسـت. مـگـر روايـت بـسـيـار ضـعـيـفـي كـه در كـتـاب «اسـرار الشـهـادة» بـه نـقـل از عـبدالله بن سنان كوفي از پدرش از جدش آمده است. اين روايت بيان مي كند كه چگونه بـنـي هـاشـم مـحـرم هـاي خـودشـان و خـانـواده ابـاعـبـدالله را بـر محمل هاي شتران سوار كردند و خود چگونه سوار شدند. اسلوب اين روايت بسيار به شيوه هاي مـنـبـري كـه در آن بـر جنبه هاي عاطفي تكيه مي شود نزديكتر است. با وجود اين بازهم اجمالي است و نمي گويد كه بني هاشم چه كساني و چند تن بودند. [6] .

آري، شـواهـد تـاريخي حاكي است كه محمد بن حنفيه، عمر أطرف، عبدالله بن جعفر و عبدالله بن عباس با كاروان حسيني، بيرون از مدينه، همراه نبوده اند.

نـيـز اشاره دارد به اين كه امام عليه السلام همه فرزندان خود و فرزندان برادرش امام حسن عليه السلام و همه ي خواهران پدري اش را با خود همراه ساخت.

قـدر مـسـلّم ايـن اسـت كـه مسلم بن عقيل نيز با او بيرون آمده است، و چنين به نظر مي رسد كه دو پسر مسلم يعني عبدالله و محمد نيز، هنگام خروج كاروان حسيني با پدرشان همراه بوده اند.

اما درباره پسران عبدالله بن جعفر يعني عون و محمد، از قراين تاريخي چنين بر مي آيد كه با پـدرشان همراه بوده اند؛ و پس از آن كه امام مكّه را ترك گفتند به آن حضرت پيوستند. البته ايـن احـتـمـال هم وجود دارد كه آنان با امام از مدينه بيرون آمده و سپس با پدرشان به مكّه رفته باشند و از آن جا بازگشته به امام پيوسته باشند.

امـا دربـاره ي بـقـيـه يـاران آن حـضرت از آل عقيل، از شواهد تاريخي اطلاع دقيقي درباره اين كه كـدامشان با امام عليه السلام از مدينه بيرون آمد و يا كدامشان پس از آن به حضرت پيوست، چيزي بر نمي آيد.