مطلب دوم در زوار آن حضرت بعد از شهادت، و قبل از دفن، پس مي گوئيم: اول كسي كه زيارت آن جناب را نمود خداي متعال بود، به اين معني كه الطاف خاصه ي بسياري متوجه به جانب او نمود، و بعد رسول (صلي الله عليه و آله) خدا بود، كه به نزدش آمد و از آن جام كه پسرش علي اكبر خبر داد سيرابش نمود، و چون رسول خدا آمده بود به زيارتش، پس لابد علي (عليه السلام) و فاطمه (عليهاالسلام) و حسن (عليه السلام) نيز همراه او بوده اند، بعد ملائكه نصر به زيارتش آمدند، چنانكه در عنوان ملائكه ذكر شد [1] ، بعد ذوالجناح [2] و طيور [3] و وحوش بيابان به زيارتش آمدند. [4] .

و از انس، اول كسي كه به زيارتش آمد حضرت سجاد (عليه السلام) بود، يا جناب زينب، و ساير اهل بيت اسير، و يازده طفل صغير از اهل بيت، كه همه ي ايشان با آداب


زيارت آمدند. [5] .

يعني غبارآلوده، و گرسنه و تشنه، و محزون، و گريان، و نالان، و پابرهنه، بلكه سر برهنه، يعني بي چادر، و بعضي غل به گردن، و ريسمان به بازو، ولي بعضي از آداب زيارت از ايشان فوت شد، كه غسل به فرات باشد، و وضو از براي زيارت، لكن بدلش تيمم با خون طيب آن شهيد نمودند، و صورت و دستهاي خود را به آن مسح كردند، پس شروع نمودند در زيارت به همان قسم كه وارد است در كيفيت زيارت، از ابتدا كردن به سلام بر پيغمبر (صلي الله عليه و آله) و علي (عليه السلام) و فاطمه (عليهاالسلام)، و بعد سلام بر آن جناب، و اصل زيارت از حضرت زينب بود، و باقي اهل بيت بااو مي خواندند، و از جناب سجاد (عليه السلام) عبارتي در اين وقت نقل نشده، و وجهش شايد آن باشد كه آن حضرت با آنكه عليل [بيمار] بود، وغل جامعه به گردن مباركش نهاده بودند، و نگذاشتند كه از شتر به زير آيد، چنان حالتي از برايش دست داد كه مي خواست روح از بدن شريفش مفارقت نمايد، چنانكه عمه اش دريافت، او را تسلي داد، چنانچه تفصيلش بيايد [6] پس از اين جهت زيارت به طريق متعارف بجا نياورد، و اين عمل مخصوص اهل بيت گرديد، لكن دشمنان نگذاشتند زيارت را تمام كنند، بلكه شتران را حاضر نمودند، و ايشان را به قهر از آن اجساد ظاهر جدا كردند، و ايشانرا بالاي شتران سوار نمودند و به سوي كوفه روان كردند.