1- قديمي ترين كتابي كه در پيرامون خصائص امام حسين (عليه السلام) تأليف شده و گزارش آن به دست ما رسيده، كتاب «الدر النضيد في خصائص الحسين الشهيد» مي باشد.

اين كتاب بيش از سه قرن پيش توسط «سيد هاشم بحراني» صاحب تفسير البرهان، و متوفاي 1107 ه. تأليف شده است.

صاحب الذريعه مي فرمايد: صاحب رياض نسخه اي از آنرا در نزد پسر مؤلف در اصفهان ديده است [1] جز اينكه در رياض چاپي: «الدر النضيد في فضائل الامام الشهيد»


از آن تعبير شده است. [2] .

نويسنده ي معاصر «عبدالحسين طالعي» در مقدمه ي ارزشمندي كه بركتاب «مجالس المواعظ» نوشته، اين كتاب را ترجمه ي «خصائص شوشتري» معرفي كرده [3] سپس در پاورقي توضيح داده كه مترجم آن شخصي به نام سيدهاشم بحراني است ولي غير از محمدث بحراني صاحب تفسير مي باشد. ولي متأسفانه در هر دو مورد دچار اشتباه شده است، زيرا ايشان اين عنوان را از كتاب الذريعه نقل كرده، و صاحب الذريعه تصريح نموده كه آن از تأليفات «سيد هاشم بن سليمان بن اسماعيل توبلي بحراني» متوفاي 1107 ه. است، و افزوده است كه آنرا صاحب رياض در كتابخانه ي پسر مؤلف در اصفهان ديده است. [4] .

روي اين بيان اين كتاب نمي تواند ترجمه ي خصائص باشد، زيرا مؤلف آن دو قرن پيش از تأليف خصائص از دنيا رفته است، و گزارشگر آن نيز در حدود دو قرن، پيش از مرحوم شوشتري درگذشته است.

2- كتاب ديگري كه در خصائص امام حسين (عليه السلام) سراغ داريم، كتاب «لوائح اللوحين في شرح خصائص الحسين و اسرار شهادته» تأليف: سيد محمد باقر بن سيد مرتضي طباطبائي يزدي حائري، متوفاي 1298 ه. مي باشد. [5] .

اين كتاب در دو جلد تأليف شده، نسخه اي از آن در تهران در كتابخانه ي سيد احمد طباطبائي، پسر مؤلف، نسخه اي در كربلا در كتابخانه ي شيخ عبدالله اندرماني، و دو نسخه در قم در كتابخانه ي آيت الله مرعشي موجود است.

مؤلف معاصر شيخ جعفر شوشتري صاحب خصائص مي باشد و نسخه اي از آن به خط امان الله اردبيلي به تاريخ 16 جمادي الأول 1295 ه. در 360 ورق در كتابخانه ي آيت الله مرعشي به شماره ي 331 موجود است، كه تقريظي روي برگ اول آن به خط شيخ


جعفر شوشتري وبا مهر او در تاريخ 1295 ه. نوشته شده، و تقريظ ديگري به خط ميرزاي شيرازي و با مهر شريفش بر آن موجود است. [6] .

نسخه ي ديگري از آن به خط مؤلف و با اضافاتي نسبت به نسخه ي اول در 287 ورق در كتابخانه ي آيت الله مرعشي به شماره ي 2472 و به تاريخ دهه ي اول جمادي الثاني 1296 ه. موجود است. [7] .

آقاي طالعي در اين مورد نيز دچار اشتباه شده و اين كتاب را ترجمه ي خصائص شوشتري معرفي كرده است. [8] .

با مراجعه به متن كتاب معلوم مي شود كه امر بر ايشان مشتبه شده است، زيرا:

اولا: اين كتاب عربي است نه فارسي.

ثانيا: عناوين اين كتاب هيچ ربطي باعناوين خصائص ندارد.

ثالثا: تاريخ تأليف آن مقدم بر تاريخ تأليف خصائص است.

رابعا: اين كتاب را مرحوم شوشتري پيش از تأليف خصائص ديده و بر آن تقريظ نوشته است.

3- سومين و آخرين كتابي كه در اين رابطه سراغ داريم: «الخصائص الحسينية» از حاج غلامعلي بن اسماعيل بهاونگري متوفاي حدود 1367 ه. به زبان كجراتي است. [9] .