خصائص از روز نگارش مورد توجه خاص علماي اعلام قرار گرفته و لذا شروح بسياري بر آن نوشته شده كه از آن جمله است:

1- شرح الخصائص الحسينيه، به قلم يكي از شاگردان مؤلف، كه آنرا پس از درگذشت مؤلف شرح كرده، و آنچه را كه از مؤلف شفاها شنيده بود در آن گرد آورده است. [1] .

2- شرح الخصائص الحسينيه، به قلم شيخ جعفر بن محمد باقر شوشتري، معروف به شرف الدين، متوفاي 1335 ه.

3- مرآة النورين في شرح خصائص الحسين، از محمد باقر فقيه ايماني، متوفاي 1370 ه. كه نسخه ي آن به خط مؤلف در كتابخانه ي فرزند دانشمند مؤلف در اصفهان موجود است.

4- نفائس در شرح خصائص، از ميرزا اسدالله بن مهدي كاشاني، متخلص به «شعري» كه در واقع ترجمه ي عالمانه ي خصائص است، با اضافاتي در مواردي كه مؤلف به اختصار برگزار كرده است.

جلد اول آن به سال 1311 ه. و جلد دوم آن به سال 1312 ه. تأليف شده است.

نسخه اي از اين كتاب در دو مجلد به خط مؤلف در كتابخانه ي آيت الله مرعشي در قم به


شماره هاي 7622 و 7623 موجود است.

ترجمه هاي خصائص:

دانشمندان فراواني براي استفاده ي فارسي زبانها از مطالب سودمند اين كتاب به ترجمه ي آن به زبان فارسي همت گماشته اند كه اينك اسامي تعدادي از آنها را در زير يادآور مي شويم:

1- ترجمه ي خصائص الحسين، از محمد جواد بن محمد حسن، كه روز چهارم رجب 1305 ه. به ترجمه ي آن شروع كرده، و روز دهم شعبان همان سال از ترجمه ي آن پرداخته است. [2] .

اين ترجمه به سال 1305 ه. در تهران چاپ سنگي خورده و شماره ي صفحه ندارد، چاپ دوم آن در 256 صفحه به سال 1313 ه. در بمبئي انجام يافته است.

2- ترجمه ي خصائص الحسين، از محمد حسين بن عبدالله خوانساري مقيم بروجرد، كه نسخه اي از اين كتاب دركتابخانه ي مجلس در 158 ورق به شماره ي 5208 موجود است. [3] .

3- ترجمه ي خصائص الحسين، از محمد صالح بن محمد تقي استرآبادي، متوفاي بعد از 1313 ه.

اين كتاب ترجمه ي تحت اللفظي رواني است از كتاب خصائص الحسين، كه مترجم به تاريخ 4 صفر 1311 ه. به ترجمه ي آن شروع كرده است.

نسخه اي از اين ترجمه در 478 ورق در كتابخانه ي آيت الله مرعشي به شماره ي 5716 در قم موجود است كه تاريخ كتابت آن 1313 ه. مي باشد.

4- دمع العين علي خصائص الحسين - كتاب حاضر -


فيوضات مسعوديه، از سيد مهدي بن حسين موسوي دزفولي، كه نسخه اي از آن در كتابخانه ي عمومي اصفهان موجود است. [4] .

6- وسائل المحبين، از حاج ميرزا محمد حسين بن ميرزا علي اكبر شريعتمدار تبريزي، متوفاي 1331 ه. از اجله ي علماي آذربايجان و مؤسس كتابخانه ي عمومي در نجف. مترجم به سال 1308 ه. از ترجمه ي آن پرداخت و در همان سال به صورت سنگي در 517 صفحه ي وزيري در تبريز به چاپ رسيد، سپس در 243 صفحه ي رحلي به تاريخ 1320 ه. در تهران چاپ شد، و در سال 1402 ه. از روي چاپ تبريز در قم افست شد.

7- ترجمه ي خصائص الحسين (عليه السلام) به قلم محمد باقر نيرومند، نوه ي مؤلف و شوهر خواهر حاج شيخ محمد تقي شوشتري - صاحب قاموس الرجال -.

نسخه ي خطي آن در 435 صفحه به خط مترجم در كتابخانه ي ايشان در شوشتر موجود است.

اين ترجمه در11 جمادي الثاني 1407 ه. پايان يافته است.