بسم اللّه الرحمن الرحيم

الحمد للّه ربّ العالمين، والصّلوة والسّلام علي سيّد الانبياء و المرسلين، أبي القاسم محمّد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين. اللّهم كن لوليك الحجة بن الحسن صلواتك عليه و علي آبائه في هذه الساعة و في كل ساعة ولياً و حافظاً و قائداً و ناصراً و دليلاً و عيناً حتي تسكنه أرضك طوعاً و تمتعه فيهاً طويلاً. السلام عليك يا اباعبداللَّه و علي الارواح التي حلّت بفنائك.

به بركت نام سيدالشهداء عليه السلام چند شب در در اين عزاخانه ي حسيني توفيق پاسخ به بعضي از سؤال ها درباره ي داستان عاشورا، و نيز مطالبي در حد توان و فهم گيرنده و اقتضاي مجلس به عرضتان رسيد. مناسب است در اين جلسه، مباحث گذشته را جمع بندي و نتيجه گيري كنيم.

سلسله ي بحث ها به اين جا منتهي شد كه يكي از اهداف سيدالشهداء (ع) از اين قيام همانگونه كه خود حضرت (ع) تصريح فرمودند، امر به معروف و نهي از منكر بود. سعي ما اين بود كه معاني امر به معروف و نهي از منكر را توضيح دهيم و بررسي كنيم كه به كدام معنا، قيام سيدالشهداء (ع) نوعي امر به معروف و نهي از منكر بوده است؟ و در چه شرايطي ممكن است امر به معروف و نهي از منكر به اين صورت واجب شود؟ حاصل جواب هم اين بود كه اگر توطئه هاي پيچيده اي در جامعه براي محو حقيقت اسلام، گمراه كردن مردم و از بين بردن حكومت اسلامي و حكومت حق وجود داشته باشد و راه هاي عادي و متعارف، اعم از اقدامات فردي و كارهاي اجتماعي، براي حل مشكلات سودي نبخشد، و فقط اين راه باقي بماند كه با قيامي شهادت طلبانه، مظلوميت و حقانيت ثابت بشود، اين روش معين خواهد بود. و اگر شرايطي پيش بيايد كه نشان دادن راه حق و تلاش براي برقراري نظام اسلامي متوقف بر چنين كاري باشد، بازهم چنين حركتي لازم خواهد بود.

البته قيام سيدالشهداء عليه السلام چنان بركتي داشت كه بعيد است در طول تاريخ اسلام مجدداً


چنين شرايطي پيش بيايد و به اندازه اي فضاي جامعه ي اسلامي تيره و تار بشود كه شناختن حق ميّسر نباشد. بحمد الله بعد از قيام سيدالشهداء عليه السلام شرايطي فراهم شد كه ساير ائمه ي اطهار عليهم السلام بتوانند حقايق اسلام را در اقطار كشورهاي اسلامي تبيين كنند؛ شاگرداني براي تبليغ، ترويج و تعليم معارف اسلامي بپرورانند، ياراني را براي انجام حركت هاي ارشادي و احياگرانه در بلاد مختلف بپرورانند و ديگر به چنين حركتي چون قيام سيدالشهداء (ع) در زمان بقيه ي ائمه عليهم السلام نيازي نبود، انشاءالله بعد از اين هم نيازي نخواهد بود. ولي به هر حال مسائل كلي، تابع وجود يا كثرت مصاديق نيست، بلكه حكم آن با وجود يك مصداق مشخص مي شود. البته گرچه بعيد است چنين قيامي با اين وسعت و با اين خصوصيات ضرورت داشته باشد، اما ممكن است گاهي قيام هاي محدودتري ضرورت پيدا كند. در فرمايشات امروز مقام معظم رهبري هم اشاره ي به امكان چنين چيزي بود، [1] حتماً كساني كه شنيدند، اين مسأله را متوجه شدند.

به هر حال، اين مسأله اي است كه بايد به آن توجه داشت؛ زيرا آمادگي جامعه ي اسلامي براي برخورد با دشمنان، امكان نفوذ و موفقيت آن ها را كم مي كند. اما اگر روزگاري به خواب خرگوشي فرورفته و به صورت هاي مختلف تحت تأثير تبليغات دشمنان قرار بگيريم و غيرت ديني را از دست بدهيم، آن وقت دشمنان طمع مي كنند و شايد باز شرايطي پيش بيايد كه احتياج به چنين حركت هاي شهادت طلبانه اي پيدا كنيم. به همين مناسبت بحث نسبتاً طولاني اي درباره ي امر به معروف و نهي از منكر عرض كردم و گفتم امر به معروف به معناي عام آن شامل چند عنوان ديگر نيز مي شود كه يكي از عناوين كلي آن مي تواند عنوان «تعليم» باشد، يكي ديگر از عناوين كلي آن ممكن است «موعظه» باشد، و بالاخره مي رسد به جايي كه يكي از عناوين آن مي تواند «جهاد» باشد.