بازگشت

چگونگي الگوگيري از امام حسين در عصر حاضر



مقدمه

يكي از مسائل مهم و پيچيده اي كه امروزه متوليان تعليم و تربيت اسلامي با آن رو به رو هستند، چگونگي الگوسازي از اسوه هاي ديني ، متناسب با شرايط موجود است ،زيرا به طور قطع مي توان گفت كه در نظام تربيتي اسلام ، يكي از عوامل مؤثر در شكل گيري ِ شخصيت مذهبي همانند سازي با الگوهاي برتر است .

از سوي ديگر، تاريخ اجتماعي بشري نشان داده مي شود كه در صورت عدم وجود الگوها در يك جامعه انساني ، افراد در زندگي ظاهري ، عقلي و ايماني خويش سر در گم و حيران مي مانند؛ زيرا انسان شاخصي (معياري ) براي سنجش و تعيين مقدار دارايي هاي ارزشي ، اخلاقي و انساني خودش ندارد و سلامت و يا بيماري اجتماعي اش را تشخيص نمي دهد. انسان در چنين حالتي نه ميزاني براي سنجش حدود و كمالات و صفات انساني و الهي خويش دارد و نه ميزاني براي سنجش نارسايي و كمبودهايش . شايد گزاف نباشد اگر قائل شويم كه بحران هاي بي شمار اخلاقي و ارزشي كه در قرن بيستم براي بشر پديد آمده ، به دليل وجود همين خلا است .

به هر حال براي جامعه اي كه مي خواهد نسلي توانمند، پويا، مؤثر، پرصلابت ،داراي عشق و ايمان ، پرورش دهد بدون توجه به الگوي بي بديل عالم اسلام مسير نخواهد بود. در اين نوشتار، نگارنده سعي دارد به يكي از سؤالات اساسي و مهم ، اين مسئله ، كه همان چگونگي الگوسازي از اسوه هاي ديني در عصر حاضر است پاسخ گويد.به اين اميد كه با طرح و رديابي اين مسئله روزنه اي به دنيايي از پژوهش ها و ككاوش هايي كه برآيند آن ، دستيابي به مدلي از الگوگيري باشد، گشوده شود.


مفهوم الگوگيري

الگو (pattern) در كتاب فرهنگي علوم اجتماعي چنين تعريف شده است : الگو به معناي مدل ، گونه و هنجار است .

الگو به افراد انساني كامل و رشد يافته اي كه لياقت سرمشق بودن ديگران را دارند اطلاق مي گردد.

الگوي تربيتي نيز كه در فرهنگ اسلامي از آن به اسوه ، امام ، شاهد و ولي الله تعبير مي شود، عبارت از شخص يا جامعه اي است كه مي تواند آيينه يا تبلور عيني يك مكتب يا نظام فكري باشد. به همين جهت نظريه پردازان معتقدند كه از دو طريق مي توان به ساختار يك مكتب و نظام فكري آن پي برد:

1ـ شناخت طرح و اصول اساسي آن در جنبه تئوريك ؛

2ـ شناخت الگوهاي عيني و عملي براي تربيت افراد.

در فرهنگ قرآني از عالمان رباني ، حزب خدا، اولياي خدا، جانشينان خدا، اهل ذكر، نفس هاي مطمئن ، راسخان در علم ، عبادالرحمان ، درهاي اسلام ، احياگران معارف و مباني ديني به عنوان الگوها و اسوه ها ياد شده است . عرفاي اسلام از آنان به «انسان كامل »، «پير و مرشد»، «ولي الله»، «عقل كامل »، «مرد حر»، «آيينه خدانما» و... تعبير كرده اند.

اسوه در لغت نامه دهخدا چنين تعريف شده است : اسوه ، پيشوا، مقتدا، قدوه ، پيش رو، خصلتي كه شخص بدان لايق مقتدايي و پيشوايي مي گردد.

راغب اصفهاني در كتاب مفردات معنايي اين گونه ارائه مي دهد و اسوه را حالتي از حالات انساني مي داند كه از آن طريق آدمي پيروي مي كند از ديگري در خوب و بد و سود و ضرر.


پاورقي




مريم معين الاسلام