علت اهميت زيارت عاشورا و فوايد آن چيست؟



درباره زيارت حضرت سيدالشهدا روايات فراواني وجود دارد1 و در خصوص زيارت عاشوراي معروف، احاديث متعددي از امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام نقل شده است.2 امام باقر عليه السلام اين زيارت را به يكي از اصحابش به نام «علقمة بن محمد حضري» آموزش داده است.



از آن جا كه زيارت، نوعي اعلام موضع و مشخص كردن خط فكري است و آثار سازنده عجيبي دارد، آن چه به عنوان متن زيارتي خوانده مي شود، از نظر محتوا و جهت دهي، از حساسيتي ويژه برخوردار است. به همين جهت، ائمه عليهم السلام با آموختن نحوه زيارت به ياران خود، به اين عمل سازنده جهت و غناي بيشتري بخشيده اند؛ به گونه اي كه زيارت نامه هاي رسيده از معصومان عليهم السلام - مانند زيارت جامعه كبيره، عاشورا، آل ياسين و ناحيه مقدسه - گنجينه اي از تعاليم و آموزش هاي عالي آنان است.



زيارت عاشورا - كه از تعاليم امام باقر عليه السلام است - به سبب آثار سازنده فردي و اجتماعي و بيان مواضع فكري و عقيدتي شيعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهميت ويژه اي دارد. شماري از دستاوردهاي اين زيارت عبارت است از:



1. ايجاد پيوند معنوي با خاندان عصمت و تشديد علاقه و محبت به آنان



اين محبت موجب مي شود كه زائر، آن بزرگان را الگوي خويش سازد و در جهت همسويي فكري و عملي با آنان بكوشد؛ همچنان كه در قسمتي از زيارت، از خدا مي خواهد كه زندگي و مرگش را يك سره همانند آنان قرار دهد؛ «اللهم اجعل محياي محيا محمد و آل محمد و مماتي ممات محمد و آل محمد».



از آن جا كه اين محبت به خاطر خداوند است - و خاندان عصمت از آن جهت كه الهي و منسوب به اويند، محبوب واقع شده اند - مايه تقّرب به خداوند است. در قسمتي از اين زيارت چنين مي خوانيم: «اللهم اني اتقرب اليك بالموالاة لنبيك و آل نبيك».



2. پيدايش روحيه ظلم ستيزي در زائر



تكرار لعن و نفرين بر ستم گران در اين زيارت، موجب پيدايش روحيه ظلم ستيزي در زائر مي شود. او با اعلام برائت و نفرت از ستم گران و ابراز محبت به پيروان حق و دوستان خاندا ن عصمت، پايه هاي ايمان ديني خود را مستحكم مي كند. مگر ايمان چيزي جز حب و بغض در راه خداست؛ «هل الايمان الاّ الحب و البغض»؟ موءمن واقعي در برابر ستم، بي موضع نيست؛ از ستم گر نفرت و انزجار آشكاري دارد و با مظلوم و جبهه حق، اعلام همراهي مي كند؛ «يا اباعبدالله! اني سلم لمن سالمكم و حرب لمن حاربكم».



3. دوري جستن از خط انحراف



در اين زيارت، ريشه هاي ظلم هدف قرار مي گيرد؛ «فلعن الله امةً اسّست اساس الظلم و الجور عليكم اهل البيت و لعن الله امة دفعتكم عن مقامكم و ازالتكم عن مراتبكم التي رتّبكم الله فيها». ستمي كه در عاشورا تحقق يافت، در قلب تاريخ ستم ريشه دارد. اين ظلم، يك حلقه از حلقه هاي ستمي است كه با انحراف مسير اصيل خلافت آغاز شد.



4. الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوه هاي هدايت



در اين زيارت آمده است: «فاسئل الله الذي اكرمني بمعرفتكم و معرفة اوليائكم و رزقني البرائة من اعدائكم، ان يجعلني معكم في الدنيا و الآخرة و ان يثبّت لي عندكم قدم صدق في الدنيا و الاخرة». زائر پس از آن كه به حق معرفت پيدا كرد و ستم و ستم گر را شناخت و از آنان دوري جست، با ثبات قدم در مكتب خاندان عصمت و پيروي عملي از آنان، خود را در مسير سعادت دنيا و آخرت قرار مي دهد؛ يعني، اسوه ها و الگوهاي هدايت را - كه از سوي خداوند منصوب شده اند - سرمشق خود قرار مي دهد و همگامي با آنان را مي طلبد.



5. ترويج روحيه شهادت طلبي و ايثار و فداكاري در راه خدا.



6. احياي مكتب و راه و هدف خاندان عصمت.