بديهي است که هنگامي مي توان بطور تحقيق در اطراف ارزش و هدف و علل قيام و نهضتي اظهار نظر کرد که شخصيّت رهبر آن قيام را شناخته و از اخلاق و فضايل و علم و معارف و محيط و سوابق زندگي او آگاه باشيم، و اگر پيرامون يک نهضت، پيش از شناختن شخصيّت صاحب آن، نظري بدهيم قابل اعتماد نخواهد بود.

مثلاً در شناختن حقيقت دعوت اسلام، علاوه بر قرآن مجيد و تعاليم و برنامه هاي اسلام، بايد سوابق زندگي حضرت پيغمبر اعظم ـ صلي اللّه عليه و آله وسلّم ـ و خاندان گرامي، و اخلاق و سلوک و معاشرت و روش آن حضرت را در جنگها و غزوات و حالات ديگر، راهنماي معرفت و تحقيق قرار داد.

براي شناختن ارزش و حقيقت، و علل و نتايج قيام حسين ـ عليه السّلام ـ نيز ناگزيريم فضايل و احاديث مناقب و معجزات و کرامات و مکارم اخلاق و محامد اوصاف و محبوبيّت و نفوذ اجتماعي و اعتراف دشمنان به شخصيّت بي نظير آن حضرت را هر چند بطور نمونه و خلاصه باشد از نظر بگذرانيم تا هم به ثواب ذکر فضايل آن حضرت نايل شويم، و هم به حقّ آن پيشواي بزرگ آزادمردان، به قدر استعداد و بينش خود معرفت پيدا کنيم.